Landgoed Heuven
Aan de Heuvenseweg te Rheden ligt landgoed Heuven, een van de vele mooie landgoederen op de Veluwezoom. Ruim 100 hectare van het landgoed is in bezit van Natuurmonumenten en enkele tientallen in het bezit van de stichting Wurfbainhof. Landgoed Heuven is zeer rijk aan cultuurhistorie en heeft een gevarieerd landschap. De tijdens de voorlaatste ijstijd ontstane heuvels geven een extra dimensie aan de omgeving, waarin een rijke flora en fauna voorkomt.
Historie
De beschreven historie van landgoed Heuven gaat terug tot in de 14e eeuw. Sinds die tijd hebben verschillende families de scepter gezwaaid over dit unieke landgoed. De families van Heerdt en Wurfbain zijn daarin de meest aansprekende geweest.
De Grote Villa
De Grote Villa is het voormalige landhuis dat van 1860 tot 1940 op landgoed Heuven heeft gestaan. Na de aankoop van het landgoed in 1856 door Jacobus Willem Wurfbain liet hij er een nieuw landhuis op bouwen dat in 1860 gereed was. Deze imposante en statige villa werd de ‘Grote Villa’ genoemd.
Noorse huisje
Vlak bij de voormalige Grote Villa op landgoed Heuven staat sinds 1903 het Noorse huisje. Catharina Louise Henriette Wurfbain heeft in 1903 het Noorse huisje van haar vader cadeau gekregen. Joan Gerard Wurfbain kocht het Noorse huisje in dat jaar op een tentoonstelling voor toegepaste kunst in Arnhem.
Boerderij de Heurne
De huidige boerderij “De Heurne” werd in 1866 gebouwd. Voor die tijd stond daar ook al een boerderij, die in het bezit is geweest van het klooster “St. Maria in Bethaniën”. Dit was een nonnenklooster van de Augustijneorde, gesticht in 1410, en was gelegen op de plek van de huidige kinderboerderij op Presikhaaf.
Schaapskooien en de potstalcultuur
Het Veluws heideschaap heeft in het verleden een belangrijke rol gespeeld bij de bemesting van de schrale gronden in onze omgeving. Er hebben op landgoed Heuven vijf schaapskooien gestaan, waarvan er nu nog twee te bewonderen zijn.
Sterrenbos
Komend vanaf restaurant De Ruif en de rentmeesterwoning ligt aan de rechterzijde het Sterrenbos. Vroeger bestond het Sterrenbos uit acht lanen die op één punt samen kwamen. Momenteel is het meer een kruisvorm samengesteld uit oude beuken die meer dan 100 jaar oud zijn.
Midden-Heuven
Midden-Heuven is dat deel van landgoed Heuven dat bestaat uit de manege, restaurant De Ruif en restaurant De Deel. De basis van restaurant De Ruif is de kap van een hooiberg die in 1967 is omgebouwd. Dit is nog goed te zien aan de dakconstructie.
Rentmeesterswoning
Wandelend vanaf de Ruif naar de schaapskooi, ligt in het begin aan de linkerzijde rentmeestershuis “de Uilenburgh”. De Uilenburgh dankt haar naam aan de uilen die zich bevinden in de nissen bij de voordeur en in de schoorsteenkap.
Wildwal en wildgraaf
In het gebied tussen landgoed Heuven en landgoed Beekhuizen zijn nog steeds de overblijfselen van een wildwal goed te zien. Dat is de Arnhemse wildgraaf die in de 17e eeuw is aangelegd en de liep van Oosterbeek tot aan De Steeg/Dieren.
Koetshuis
Het in 1861 gebouwde monumentale koetshuis is nog steeds te bewonderen. Het koetshuis is destijds gebouwd naar ontwerp van de architect M.G. Tétar van Elven. Het gebouw is gebouwd conform de Engelse Tudorgotiek.
Stikke Trui
Komend vanaf Rheden ligt, een eindje voorbij het wildrooster, aan de rechterzijde van de weg een gebiedje dat “De Stikke Trui” heet. Hier lag vroeger een zandafgraving, waar de bevolking van Rheden van oudsher gebruik van heeft gemaakt.
Heienbeek
In het dal vlak bij de schaapskooi liggen twee vijvers, die de heienbeek worden genoemd. Het water komt uit een natuurlijke bron die de familie Wurfbain in het verleden uit heeft laten graven tot twee vijvers.
Flora en fauna van landgoed Heuven
Landgoed Heuven grenst aan de bos- en heidegebieden van de Veluwezoom. Deze combinatie, samen met de aanwezigheid van water, maakt dat er een veelzijdige natuur op het landgoed voorkomt. Zo laten Edelhert, ree en het wilde zwijn zich hier regelmatig zien.
Engelse weide
Wandelend vanaf restaurant De Ruif richting de heide en de Heienbeek krijg je op een gegeven moment een prachtig uitzicht richting de heide. Dit is een smeltwaterdal dat tijdens de laatste twee ijstijden is ontstaan. De groene weide die hier ligt, wordt ook wel de 'Engelse weide' genoemd .Sinds 2020 loopt het pad vanaf restaurant De Ruif door tot aan het heideveld.
IVN tuin
Rechts van het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten ligt de IVN tuin. IVN is een organisatie die zich inzet voor natuureducatie en duurzaamheid. De IVN tuin is sinds 1983 in gebruik en trekt jaarlijks duizenden bezoekers. De tuin kunt u het gehele jaar bezoeken. Rondleidingen voor groepen is, op afspraak, mogelijk.
Bezoekerscentrum Natuurmonumenten
In de oude boerderij ‘de Heurne, is het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten gevestigd. Dit is een mooi startpunt om wandelingen over het landgoed te gaan maken. In het bezoekerscentrum is informatie over de natuur te bekijken en zijn veel natuur gerelateerde artikelen te koop.
Grenswallen en grenzen
Landgoed Heuven ligt tussen het Herikhuizerveld, Arnhemsestraatweg en de Schietbergseweg. Vroeger gebruikte men geen hekwerken om de grenzen van een landgoed aan te duiden. Vaak wierp men daarvoor aarden wallen op.
