Historie van landgoed Beekhuizen
De historie van de naam Beekhuizen gaat ver terug in de tijd. Reeds ca. 1420 wordt ‘Beckhuysen’ genoemd in het Tijnsboek van het nonnenklooster in Elten. Beckhuysen was toen een hoeve die bewoond werd door Bernt Beckhuysen en later in de tijd ‘Klein beekhuizen’ wordt genoemd. Het nonnenklooster in Elten was echter de eigenaar van de hoeve en/of de grond. Zo wordt ook in het tijnsboek vermeld dat Bernt Beckhuysen een leveringsverplichting had in de vorm van een malder rogge. Reeds in de 10e eeuw is het nonnenklooster in Elten gesticht door graaf Wichman, die eigenaar was van onder andere de Broekerhave in velp. Zijn dochter Luidgarde is eerste abdis in het nonnenklooster geweest.
De naam Beekhuizen kwam in het verleden in verschillende vormen voor, zoals: Beeckhuysen, Beekhuijsen en Beekhuise. Op onderstaande kaart uit 1635 komen de boerderijen Groot- en Klein Beekhuizen voor. Kijkende naar de huidige tijd dan lag boerderij Klein Beekhuizen in de buurt van de ingang naar het landgoed bij de Alteveerselaan. Boerderij Groot Beekhuizen lag noordelijk t.o.v. Buitenplaats Beekhuizen. Wel aan dezelfde zijde t.o.v. de Beekhuizenseweg en ongeveer ten hoogte van het Kleigat.
Gelders Archief: 558-0007 door Niclaes en Isack Geelkerck in 1635 vervaardigde kaart uit het kaartboek van aan het St. Catharinae gasthuis toebehorende landerijen
St. Catharina Gasthuis
In 1444 dragen de toenmalige eigenaren Arnt Grijmmert en Swene Grijmmert boerderij ‘Klein Beekhuizen met bijbehorend land’ over aan het St. Catharina Gasthuis te Arnhem. Als tegenprestatie wordt Swene Grijmmert door het Gasthuis verpleegd. Gedurende de 15e/16e eeuw kreeg het St. Catharina Gasthuis in Arnhem steeds meer eigendom in Velp en rondom Beekhuizen. Rond 1635 laat het bestuur van het St. Catharina Gasthuis al haar bezittingen op kaarten vastleggen door de cartograaf en landmeter Nicolaas van Geelkercken. Uiteindelijk gaat het om 19 kaarten samengesteld in een kaartenboek.
Ingang van het St. Catharina Gasthuis in de Beekstraat te Arnhem, 1853-1860. Bron: Gelders Archief
Familie van Spaen
In 1682 nam Alexander van Spaen een deel van het gebied Beekhuizen (waaronder de hoeve ‘Groot Beekhuizen’) over van het St. Catharinagasthuis. Later zijn daar nog andere delen aan toegevoegd. Zo koopt A.D. van Spaen in 1760 van de Geërfden van Velp de Keienberg en haar omgeving. Ongeveer een eeuw later was het Johan Frederik Willem van Spaen die landgoed Beekhuizen een heel ander gezicht heeft gegeven.
De Grote Cascade was het pronkstuk in het park Beekhuizen van Johan Frederik Willem van Spaen. Bron: Gelders Archief.
J.H. Willem Lüps
De Duitse industrieel J.H. Willem Lüps werd eigenaar van landgoed Beekhuizen in het jaar 1867. Hij zag het landgoed meer als een investering en heeft daarvoor veel bomen laten kappen voor de verkoop. Dit waren vooral naaldbomen die geleverd werden voor de mijnbouw.
In 1930 is landgoed beekhuizen in handen gekomen van Natuurmonumenten.
Bron: deels uit boek 'Kasteel Biljoen en daar rondom' van H. Kerkkamp.
