Zwartkop (Sylvia atricapilla)
De zwartkop is een trekvogel die door het warmer wordende klimaat steeds eerder in Nederland aankomt om te broeden. Kenmerkend voor de zwartkop is de zwarte pet bij het mannetje. Bij het vrouwtje is deze bruin. Zwartkoppen zijn zo’n 14 cm groot, te vergelijken met een koolmees.
Leefomgeving van de zwartkop
Het leefgebied van zwartkoppen zijn loof- en gemengde bossen, parken en grote tuinen. Belangrijk voor het leefgebied van de zwartkop is dat er veel struiken in de ondergroei aanwezig zijn. Zwartkoppen zijn trekvogels die in maart bij ons aankomen om te broeden en in het najaar naar Zuid-Europa, Noord-Afrika of ten zuiden van de Sahara trekken om daar te overwinteren.
Wat eet de zwartkop?
Tijdens het broedseizoen eet de zwartkop voornamelijk insecten. Aan het einde van de zomer en in het najaar eten ze ook vruchten.
Zang en roep van de zwartkop
Roep
De contactroep van de zwartkop klinkt als een smakkend tjek. Bij grotere dreiging wordt dit meerdere keren herhaald. Een ezelsbruggetje is dat het klinkt als ‘tegen elkaar tikkende kiezelsteentjes’.
Zang
De variatie in zang verschilt per vogel en bestaat meestal uit heldere gevarieerde tonen die melodieus klinken. De zang wordt afgesloten met een aantal hogere tonen. Net als bij de tuinfluiter heeft het wat weg van een snelle merel, maar dan helderder.
Aanwezigheid in Nederland
Rode lijst:
Broedpopulatie: 370.000-620.000 (2018-2020)
Geschat max. winter: 100-300 (2013-2015)
Geschat max. doortrek: 50.000-200.000 (2008-2012)
De informatie over bovenstaande trends is afkomstig van Sovon. Op Sovon.nl zijn meer trends te vinden.
Vogeltrek
Broedgebieden: Nederland, West-, Midden-, Noord-, Zuid- en Oost-Europa
Overwinteringsgebieden: vooral in Spanje, Marokko en Algerije
Voorjaarstrek: eind maart en april
Najaarstrek: half augustus tot half oktober
Verspreiding van de zwartkop, broedvogels
Deze kaart is gebaseerd op de Vogelatlas van Nederland (Sovon 2018). Weergegeven is de relatieve dichtheid per vierkante kilometer.
De informatie over bovenstaande trends is afkomstig van Sovon. Op Sovon.nl zijn meer trends te vinden.
Verspreiding van de zwartkop, niet broedvogels winter
Deze kaart is gebaseerd op de Vogelatlas van Nederland (Sovon 2018). Per atlasblok van 5x5 km is er een schatting van het aantal individuen gegeven.
De informatie over bovenstaande trends is afkomstig van Sovon. Op Sovon.nl zijn meer trends te vinden.
Wanneer komt de zwartkop het meest bij ons voor?
Deze gegevens zijn gebaseerd op de Atlas van de Nederlandse Vogels (1987). Voor elke maand is een indicatie gegeven van de relatieve talrijkheid.
De informatie over bovenstaande trends is afkomstig van Sovon. Op Sovon.nl zijn meer trends te vinden.
Weetjes over de zwartkop
- Classificatie: Sylvia (geslacht) – zangers (familie) – zangvogels (orde) – vogels (klasse).
- Het aantal legsels bedraagt een tot twee per jaar.
- Bij de zwartkop bestaat er geen verschil tussen het zomerkleed en het winterkleed. Het uiterlijk van het mannetje en het vrouwtje is verschillend.