Vliegen en muggen - Tweevleugeligen (orde Diptera)

Tweevleugeligen zijn insecten waar alle vliegen en muggen onder vallen. De vliegen en muggen zijn beiden afzonderlijk onderverdeeld in onderordes. Wereldwijd zijn er ruim 150.000 soorten tweevleugeligen beschreven, waarvan ruim 5.000 soorten in Nederland voorkomen. Hiermee vertegenwoordigt deze orde bijna 30% van alle insecten die in Nederland voorkomen. Kenmerkend voor de tweevleugeligen is dat ze één paar vleugels (dus 2 vleugels) hebben om mee te vliegen. Het achterste paar vleugels is gemodificeerd tot kleine orgaantjes die vaak op knotsjes lijken. Deze knotsjes worden ook wel halters genoemd. Bijna alle andere insecten hebben geen of vier vleugels. Dus met dit verschil kun je de tweevleugeligen goed herkennen. Tweevleugeligen kennen een volledige gedaanteverwisseling. Dit betekent dat ze een verpoppingsfase ondergaan tijden de ontwikkeling naar het volwassen worden.

Classificatie vliegen en muggen: Tweevleugeligen (orde) – Insecten (klasse) – Geleedpotigen (stam) – Dieren (rijk).

1. Vliegen  (onderorde Brachycera)

Binnen de orde van tweevleugeligen (Diptera) vormen de vliegen de onderorde Brachycera. Deze onderorde bestaat uit ongeveer 120 families met bekende soorten zoals de huisvlieg, vele zweefvliegen en bromvliegen. De sterk gereduceerde antennes bij vliegen is kenmerkend binnen de orde van tweevleugeligen.

Classificatie vliegen: Vliegen (onderorde) – Tweevleugeligen (orde) - Insecten (klasse) – Geleedpotigen (stam) – Dieren (rijk).

1.1. Familie zweefvliegen

De familie zweefvliegen (Syrphidae) is één van de ongeveer 120 families die binnen de onderorde vliegen voorkomt. Deze familie wordt hier speciaal benoemd omdat volwassen zweefvliegen, net als bijen, hommels en vlinders een belangrijke rol hebben als bestuiver. Volwassen zweefvliegen voeden zich namelijk met nectar en stuifmeel en tijdens hun zoektocht hiernaar bestuiven ze vele soorten bloemen.

2. Muggen (onderorde Nematocera)

Net zoals de vliegen vallen de muggen onder de orde van Diptera (tweevleugeligen). Er bestaan vele verschillenden soorten muggen. Zo komen er in Nederland alleen al 25 verschillende families voor, zoals de langpootmuggen, galmuggen, steekmuggen en knutten. De meeste muggen zijn klein en dun en hebben zes dunne pootjes. Op de kop zit een zuigsnuit en meestal twee antennes waarmee ze goed kunnen ruiken. Lang niet alle muggen kunnen steken. De steekmuggen en knutten zijn voorbeelden van muggen families waar de soorten dat wel doen.

Het voedsel van muggen bestaat uit plantensappen zoals nectar. Het steken en opzuigen van bloed doen alleen de vrouwtjes uit bepaalde muggen families ten behoeve van de aanmaak van eitjes. Om dit bloed op te kunnen zuigen, spuiten ze een anti stollingsvloeistof in de huid. Deze anti stollingsvloeistof veroorzaakt de bult en bijbehorende jeuk.

Veel muggen hebben een overlevingseigenschap ontwikkeld die ze helpt om vijanden tijdig op te merken. Zo  zijn de twee achterste poten bij die muggen langer dan de andere poten. Tijdens de rusthouding worden deze twee achterste poten naar achteren gestoken. Met deze poten kan de mug luchtbewegingen opvangen van andere dieren die de mug van achteren benaderen. Door dit signaal kan de mug op tijd wegvliegen.

Classificatie: Muggen (0nderorde) – Tweevleugeligen (orde) – Insecten (klasse) – Geleedpotigen (stam) – Dieren (rijk).