Landgoed Beekhuizen omstreeks 1823

In 1823 heeft J. Willemse een kaart gemaakt van landgoed Beekhuizen met daarop de belangrijkste parkonderdelen van die tijd. Hieronder wordt deze kaart weergegeven, aangevuld met informatie uit 1810. Deze aanvullende informatie is verkregen uit het boek 'Kasteel Biljoen en daar rondom' van H. Kerkkamp. Onder de kaart worden een aantal onderdelen van de kaart verder toegelicht door middel van tekst en/of foto's.

Kaart van J. Willemse uit 1823

Kaart van J. Willemse uit 1823. De legenda is een eigen toevoeging. Bron: Gelders Archief.

3. Grote Cascade

Vanaf de herberg/de salon liep er een pad, via een paar vijvers, naar de grote waterval. Deze waterval werd de ‘Grote Cascade’ genoemd en had een hoogte van 40 meter. Aan de onderkant en achter de waterval bevond zich een grotachtige inham waar men kon staan en zo achter het watergordijn stond. Voor Nederland was dit een unieke attractie en dit trok dan ook vele bezoekers.

De grote Cascade, bron: Gelders Archief

4. De Salon en het Boswachtershuis

Voordat het oude hotel Beekhuizen in 1844-1847 werd gebouwd lag op die locatie, tussen de beek en de rijweg een herberg of tapperij. Dit was oorspronkelijk een eenvoudig huis dat door een echtpaar werd bewoond. Van Spaen liet aan de herberg een veranda bouwen wat het gebouw chiquer maakte. Vanaf die tijd werd het ‘De Salon’ genoemd. Bij de Salon lag ook een boswachterswoning.

De salon vanuit het noorden 1816, bron: Gelders Archief

De Salon vanuit het zuiden 1790-1849, bron: Gelders Archief

Boswachtershuis, bron: Gelders Archief

5. Philemon en Baucis

Philemon en Baucis 1930, bron: Gelders Archief

6. Hermitage

De Hermitage was een soort blokhut die in/tegen de heuvel lag, dicht bij de Grote Cascade en de bomen Philemon en Baucis. De Hermitage was samengesteld uit ruwe boomstammen, steen en mos. Bij de ingang van de Hermitage stonden twee beelden. Één van een man en de andere van een vrouw. Deze hadden de bijnaam Adam en Eva meegekregen. Bezoekers konden de Hermitage betreden via een souterain. Er waren twee gangen onder de grond, waardoor men ik het donker weer naar buiten kon. Dan kwam men uit bij een vijver met fontijn waar men op de achtergrond de Grote Cascade kon bekijken. Omstreeks het jaar 1800 was er, als attractie, een houten hermiet in de grot aanwezig. Op het moment dat men de donkere ruimte binnenkwam, zette de boswachter een mechaniek in werking. Hierdoor knikte de hermiet met zijn hoofd en wees met zijn arm naar een staande doodskist. Op de doodskist stond de leus ‘Memento mori - gedenk te sterven’ geschilderd. De boswachter hield hierbij zijn hand op, waarbij de meeste bezoekers hem een drinkpenning gaven.

7. Grote fontein

Grote fontein nadat hotel Beekhuizen is gebouwd, bron: Gelders Archief

15. Uitspanning Klein Beekhuizen

Vlak in de buurt van de papiermolen van Beekhuizen en de voormalige hoeve ‘Klein Beekhuizen’ lag de gelijknamige uitspanning Klein (Oud) Beekhuizen. Dit was een bekende plek in de omgeving, waar de tafeltjes en stoelen onder oude bomen klaar stonden om wandelaars een mooie rustplek te geven. Kinderen konden zich er vermaken met een schommel en wip. De oude hoeve Klein Beekhuizen lag t.o.v. de uitspanning aan de overzijde van de rijweg, maar was in 1823 al gesloopt. In 1930 werd er een boswachterswoning tegenover de uitspanning Klein (Oud)Beekhuizen gebouwd.

Klein Beekhuizen en boswachterswoning omstreeks 1900, bron: Gelders Archief

19. Lammerenbrug

Deze uit boomstammen samengestelde brug bevond zich bij de hoofdingang van het park. Dit is de plek waar nu de Ossendaalselaan begint bij de Beekhuizenseweg. Later werd de hoofdingang verplaatst naar de plek naast de papiermolen bij de Keienberg.

21. Zandgat

Zandgraverij 1790, bron: Gelders Archief

23. Kamerdalseberg en Amfitheater

De zuidelijke helling van de Kamerdalse berg heeft een halfronde vorm en loopt vrij stijl naar beneden. Vanwege deze vorm heeft deze helling, al van vroeger uit, de bijnaam ‘Het amfitheater’ meegekregen. Vanaf de top van deze helling had je vroeger een prachtig uitzicht over de IJssel en de uiterwaarden.