Verdedigingsmechanismen om te overleven

Verdedigingsmechanismen van de natuur

In het dieren- en plantenrijk gaat het uiteindelijk om de voortplanting en ervoor te zorgen dat de genen worden doorgegeven om zo de soort in stand te houden. Om je voort te kunnen planten moet je natuurlijk wel eerst zorgen dat je in leven blijft. Zowel planten- als dierensoorten hebben mechanismen ontwikkeld om zich te beschermen tegen hun omgeving en de kans op overleven zo groot mogelijk te maken. Deze door de evolutie tot stand gekomen mechanismen zijn vaak heel divers. Zo zijn er dieren die andere dieren nabootsen om zo hun predatoren voor de gek te houden. Daarnaast zijn er soorten die zich zo onaantrekkelijk mogelijk maken zodat hun belagers ze links laten liggen. Hieronder een aantal voorbeelden van mechanismen die planten en dieren hanteren om te kunnen overleven.

Stekels om grazers te weren

De gaspeldoorn is een van de vele plantensoorten die stekels hebben ontwikkeld om zich te beschermen tegen vraat van dieren. Met hun dunne scherpe stekels zijn ze voor veel dieren te onaantrekkelijk om gegeten te worden.

gaspeldoorn-met-stekels

De gaspeldoorn heet lange scherpe stekels. Dit is een goede verdediging tegen vraat door grazers.

Gifmengers

Het gebruik van gif om zich te weren komt in de natuur veel voor. Zowel planten als dieren gebruiken gif als middel om hun predatoren af te schrikken. Denk aan de giftige huid van de gewone pad, maar ook het vingerhoedskruid is giftig wat ze bescherming biedt tegen het opgegeten worden.

het giftige vingerhoedskruid

Het gif dat in het vingerhoedskruid zit beschermt de plant tegen vraat.

Groeien tegen de klippen op

Een heel andere overlevingsstrategie is de aanpak van gras. Om te kunnen overleven zorgt gras ervoor dat het heel snel groei en dat het groeigedeelte van gras niet door graseters opgegegeten wordt. De groeischeuten van gras, waaruit het jonge gras ontstaat, zitten namelijk net onder de grond, zodat deze beschermd zijn tegen de grazers. Hierdoor is gras in staat om weer snel aan te groeien en uiteindelijk zo toch zaad te kunnen produceren om zich te vermenigvuldigen.

Gras groeit vanaf de groeischeuten aan de onderzijde erg snel aan

Gras groeit vanaf de groeischeuten aan de onderzijde erg snel aan

List en bedrog

Veel dieren hebben zich zo ontwikkeld dat ze zijn gaan lijken op dieren die gevaarlijk zijn. Hiermee geven ze het signaal aan hun belagers af van ‘pas op je kan beter een andere prooi zoeken’. Zo zijn er veel zweefvliegsoorten die de gedaante van een bij of wesp hebben aangenomen. Een voorbeeld hiervan is de ‘blinde bij’, die een zweefvlieg is maar sprekend op een bij lijkt. Een ander voorbeeld is de ‘gewone pendelvlieg ‘ die sterk op een wesp lijkt. Dit veel voorkomende natuurverschijnsel wordt ook wel mimicry genoemd.

de-gewone-pendelvlieg-die-op-een-wesp-lijkt

De gewone pendelvlieg lijkt op een wesp en schrikt daardoor een deel van zijn belagers af.

Felle kleuren

Een andere vorm van ‘bedrog’ is het gebruik van felle kleuren, wat een teken van gevaar is en het sein ‘pas op’ uitstraalt. Rupsen van veel vlindersoorten maken hier gebruik van en laten hun belagers zo weten dat ze maar beter een andere prooi kunnen zoeken. Voorbeelden zijn de zwart-gele rups van de Sint Jacobsvlinder en de groen-zwart-gele rups van de nachtpauwoog.

Rups-van-de-nachtvlinder,-Nachtpauwoog-(Saturnia-pavonia)

De rups van de nachtpauwoog heeft felle kleuren en zegt hiermee tegen zijn belagers: pas op!

 

evolutie