Waarom hebben mannetjes wilde eenden vaak een mooier verenkleed dan vrouwtjes?

In de dierenwereld komt het vaak voor dat de mannetjes er kleuriger en opvallender uitzien dan de vrouwtjes. Deze opvallendheid kan soms zelfs tot extremen leiden. Neem als voorbeeld de mannetjes pauw, die met zijn enorme staart en bijbehorende ogen een enorme pronkwaarde heeft gekregen.

Onderzoek door biologen heeft aangetoond dat vrouwtjes van veel vogelsoorten een voorkeur hebben voor bepaalde mannetjes. Zo houden kippen over het algemeen van hanen met grote felrode kammen en pauwinnen houden van grote gekleurde staarten met veel ogen. Onderzoek heeft aangetoond dat pauwen met minder dan 130 staartogen praktisch niet in de gunst van de vrouwtjes kwamen en dus niet konden paren (onderzoek: Marion Petrie). Vrouwtjes associeren bij bijvoorbeeld de kleurenpracht of het aantal staartogen bij de pauw dat deze in goede conditie is en daarmee waarschijnlijk goede genen heeft. Als een vrouwtje een mannetje kiest, dan gebeurt dit niet door middel van bewuste beslissingen. Waarschijnlijk vindt er een aaneenschakeling van biochemische reacties bij het vrouwtje plaats, die leidt tot een keus voor het ‘mooiste’ mannetje.

Het doorontwikkelen naar, wel ‘mooie’, maar niet praktische eigenschappen bij de mannetjes kan niet eindeloos doorgaan. Uiteindelijk zal dit de mannetjes in levensgevaar brengen en zal er door natuurlijke selectie een eind komen aan de doorontwikkeling.

Wilde eend, mannetje

Dit proces van voorkeuren door de vrouwtjes kan je ook doorvertalen naar bijvoorbeeld de wilde eend. Iedere keer dat er zich in het verleden er zich een kleurmutatie in het verenkleed van een mannetje voordeed en deze verandering extra in de smaak viel bij de vrouwtjes, had dat mannetje meer kans om te paren en zijn genen door te geven. Hierdoor kon de kleurmutatie zich verder verspreiden en uitbouwen. Een opeenvolging van kleurmutaties kon zo uiteindelijk leiden tot het gekleurde verenkleed bij de huidige mannetjes wilde eenden. Het vrouwtje is veel bescheidener van kleur. Zij kiest het mannetje uit, dus voor haar heeft een opgedost verenkleed helemaal geen nut. Voor het vrouwtje is het veel belangrijker dat ze een schutkleur heeft waardoor ze niet opvalt tijdens het broeden en verzorgen van haar jongen.

Wilde eend, vrouwtje met kuikens

Niet bij alle diersoorten worden de mannetjes door de vrouwtjes uitgezocht. Er zijn ook diersoorten waar het mannetje de partner (het vrouwtje) kiest. Bij deze diersoorten zie je dan vaak dat mannetjes de vrouwtjes kiezen die zich het mooist vertonen. Een voorbeeld hiervan is de trompetterzeenaald.